GroenLinks, en even later Femke hoogstpersoonlijk, presenteerde hun kijk op auteursrecht een paar dagen geleden. Met oog op de verkiezingen voor muzikanten een zeer interessante topic. Als je het standpunt van GroenLinks/Femke nog niet hebt gelezen, zeker even doen.

In deze post ga ik namelijk in op de bijzondere reacties die verschijnen op haar stuk.

Heel kort samenvattend, waar komt GroenLinks verhaal op neer? Voornamelijk op financiële onafhankelijkheid van kunstenaars en deze in de markt te versterken. Volgens de linkse partij biedt auteursrecht nagenoeg geen bescherming in de wetten van het internet.

“Het huidige auteursrecht garandeert niet of nauwelijks een eerlijk honorarium voor makers, noch faciliteert het breed en legaal gebruik van hun werk via internet. Uitbuiting en piraterij ontstaan omdat de markt faalt, en de overheid archaïsche wetgeving verdedigt, de oren laat hangen naar commerciële lobbyisten en met symbolische (download)verboden schermt.”

Drie oplossingen stelt GroenLinks voor [door mij kort en bondig gemaakt]:

1. er moet onderscheid komen in de mate van auteursrechtelijke bescherming, afhankelijk van het soort gebruik door derden: commercieel, privé, kunstzinnig, wetenschappelijk of amateuristisch.
2. de duur van de auteursrechten moet worden verkort aangezien gemiddeld 97% van de royalties in de eerste zeven jaren na verschijning van een werk worden geïncasseerd. Voorstel: van 70 naar 10 jaar.
3. artiesten en makers moeten een sterkere onderhandelingspositie krijgen tegenover hun uitgevers, omroepen of producenten.

Vooruitstrevende gedachten en de eerste partij die zich aan dit onderwerp waagt en uitspraken doet c.q. oplossingen aandraagt. Geweldig! Maar toch komen er, op het eerste oog, onbegrijpelijke reacties over het stuk van Femke:

Gerrit: “Omdat de controle op intellectueel eigendom lastig is geworden passen we dus de wet aan. Als er veel auto’s gestolen worden, omdat er niet voldoende agenten zijn, geven we dan het stelen van auto’s ook vrij? Of misschien alleen auto’s die 10 jaar of ouder zijn? Het lijkt me handiger om kinderen (en volwassenen) te leren dat het creëren van muziek, tekst, foto’s enz. geld kost.”

Herman: “Dit is wat mij betreft volkomen absurd. Ik ben filmcomponist. Als regisseurs / producenten voortaan gewoon gratis 10-jaar oude muziek kunnen gebruiken kan ik er wel mee ophouden. Royalties zijn niet de belangrijkste inkomstenbron, maar opdrachtgeld. Voor bands zijn dat optredens. Ik vind dit dus onzin en zal niet op jullie stemmen als jullie dit echt gaan uitvoeren in een mogelijke regering.”

Lars Boering: “Als je je zou verdiepen in de door Platformmakers gehanteerde speerpunten dan zou je waarschijnlijk anders reageren, kijk hier. Wat Groenlinks nu wil is het probleem van handhaving verleggen naar de makers. Je ontneemt zo een grote groep kunstenaars, fotografen, filmers en auteurs hun recht om op eerlijke wijze hun geld te verdienen.”

De reacties lijken vooral veel pijn te hebben in het controle stuk. ‘Iemand anders kan zo maar met mijn werk er van door!’ En ja dat kan. Of het nou een design is, een thriller van een boek, een album of een briljant filmconcept: alles is te jatten.

Diegene die jat neemt ook de risico’s. Niet zozeer in boetes maar in (product)kwaliteit. Gerippte software komt met bugs, gedownloade songs hebben geen artwork of zijn soms van belabberde kwaliteit, een design is niet helemaal custom-made voor mij en zo zitten er altijd nadelen aan het werkje. Het grote voordeel is; het is GRATIS.

Essentieel punt hier is dat het aanschaffen niet was gebeurd als er een prijskaartje aan had gehangen. Met andere woorden: $800 betalen voor Photoshop zullen velen particulieren nooit hebben gedaan. €20,- voor een onbekende artiest waarvan je de muziek niet goed kent, schaffen maar zeer weinige blind aan. Met andere woorden, het is stom aan te nemen geld te zijn verloren aan mensen die ‘illegaal’ jouw product hebben verkregen, als ze in geen geval een euro hadden neergelegd voor jouw product.

Alles wat gratis is, heeft meerwaarde. En daar kan de maker altijd van profiteren. De (internet)doorgeefluiken kunnen namelijk 99 van de 100 keer niet het werk (re)produceren, en zijn waardeloos. Daarom heeft ‘piraterij’ enorme voordelen: via netwerken van anderen kom je in circuits terecht waar je van te voren nooit bij had stilgestaan, en levert het je nieuwe opdrachten op. Daar kun je jouw verdiensten weer terugpakken. De (nieuwe) fans betalen graag voor andere zaken wat voor hen een meerwaarde heeft. Heel simpel kan dat een band shirt zijn of een optreden, maar ook exclusiviteit of voor dreigende schaarste betaald een fan.

Grote sloten en chagrijnige (internet)politieagenten zullen niet de oplossing zijn. Ik vind de standpunten die GroenLinks in nemen helemaal zo gek nog niet. Zeker de eerste om een beter onderscheid te maken in wie je auteursrechtelijk beschermd werk gebruikt. Partijen met grote, brede schouders die miljoenen omzetten pittig laten betalen voor muziekgebruik, en je nichtje die op haar slaapkamer muziek zit te luisteren niet. Het Spotify-model vind ik daarin een prachtig en eerlijk voorbeeld: de inkomsten vanuit commercials/advertenties op Spotify worden verdeeld naar artiesten op aantal plays.

GroenLinks durft en wat mij betreft zit hun denkwijze al een heel eind in de goede richting.