Ik heb mij verbaasd. Net zoals heel muziekminnend Nederland zagen we allemaal een paar weken terug hoe Giel Beelen respectloos met Tim Knol om ging door hem vrij letterlijk ‘in de val’ te laten lopen. Dat Giel provoceerde, verbaasde me allerminst. De lafheid die daarna volgde verbaasde mij daarentegen wel. Het heeft me doen realiseren waarom ‘de muzikant’ zichzelf in een -overigens onterechte- nederige positie zet.
De reacties op Facebook waren niet mals. Werkelijk alle muzikanten die ik ken spuwden gal en vuur. Niemand had een goed woord over voor Giel, en iedereen stond faliekant achter Tim Knol. Schijnbare saamhorigheid, zo bleek.
Wat volgde. Allerlei vooraanstaande muzikanten die natuurlijk al lang ingeboekt waren om bij Giel ‘live’ te spelen, draafde zoals afgesproken op in zijn programma. Je songs willen laten horen aan (nieuw) publiek van een radiozender, ik snap wel dat je die kans niet wil laten liggen. Maar werkelijk waar niemand van deze gerenommeerde namen – althans ik heb het nergens gevonden of gehoord – heeft zich live uitgesproken. Je verwacht op z’n minst een: “Giel, je hebt onze collega Tim echt schofterig behandeld en we vinden je een eikel, maar we gaan nu een liedje spelen om muziekliefhebbers te bereiken.” Niemand. Niemand trok haar of zijn bek open.
Ik vroeg op Facebook of zo’n incident als bij Giel niet iets is om als BAM (Beroepsvereniging voor Auteursmuzikanten) een positie in te nemen. Bijna alle gerenommeerde artiesten (van Kensington tot De Staat) zijn aangesloten bij deze vereniging. Aangezien men unaniem loyaal was aan Tim, dacht ik ‘dit is een inkoppertje’. BAM is echter geen ‘vakbond’ en voelt zich niet geroepen om een positie in te nemen. Ergens vind ik dat zo vreselijk jammer. Niemand geeft thuis als saamhorigheid wordt gevraagd. Niemand neemt een positie in binnen de artiestenwereld. Niemand durft écht collegiaal te zijn. Wh#t the fl&ing f*ck?
De hele muziekindustrie draait om en op de artiest. Als een collectief een beweging inzet, zijn de afhankelijk partijen onwijs de sigaar. Dat is volgens mij een heel gezond iets. Zo blijf je scherp naar elkaar toe en bereik je eerder ‘eerlijkere’ vormen als het gaat om (onacceptabele?) contracten en kunnen respectloze types veel minder de dienst uit maken.
Een dik decennia geleden sloegen de Amerikaanse scenaristen de handen ineen en gingen in staking voor betere arbeidsvoorwaarde. Een jaar geleden dreigde dat ook weer even, maar werd er direct op gereageerd. Het is een voorbeeld van collectiviteit in creativiteit.
En opeens besefte ik me dat het gebrek aan saamhorigheid of collectiviteit de cruciale oorzaak is voor heel veel muzikanten-misbruik. “Misbruik is het gebruiken van een situatie, zaak, persoon of recht, op een manier of voor een doel (oneigenlijk, oneerlijk of schade berokkenend) dat niet acceptabel is.”
Wordt het niet eens tijd voor een moderne muziekvakbond? Er bestaat een – in mijn ogen – minder moderne vakbond (de Ntb) die vast goede dingen doet, maar ik denk dat er een beweging nodig is waarbij meer saamhorigheid mee zou ontstaan. De angst om de eigen carriere om zeep te helpen is groter dan de wil om ‘dat wat onacceptabel is’ collegiaal omver te werpen. Tot die tijd vecht iedere muzikant vrij eenzaam tegen de bierkaai, en veranderen onacceptabele dingen langzamer dan goed is.